Zaangażowanie, lojalność i wiedza przekazywana z pokolenia na pokolenie –charakterystyka rodzinnych firm zwraca uwagę na elementy, które są ich immanentną wartością. W odróżnieniu od pozostałych typów przedsiębiorstw, marki prowadzone z zamiarem wykorzystania rodzinnego potencjału wyróżniają się nierozerwalnym połączeniem, a jednocześnie przeniesieniem stylu życia rodziny i jej ideałów na organizację firmy. W związku z tym, że powiązanie życia zawodowego z prywatnym nie należy do najłatwiejszych, specyfika funkcjonowania rodzinnych firm musi być dobrze wyważona. Jaki wpływ mają zatem relacje pokrewieństwa naprowadzoną działalność i jej wewnętrzną komunikację?
Co wiadomo o międzypokoleniowych firmach?
Według badań przeprowadzonych w ramach projektu „Statystyka firm rodzinnych” w Polsce jedynie 36% przedsiębiorstw postrzega swoją tożsamość jako rodzinną. Oskarżenia o nepotyzm, strach przed utratą wiarygodności i wybuchami gwałtownych emocji to jedne z najczęstszych powodów, dla których polskie firmy nie korzystają z potencjału, jaki stanowi rodzinna działalność. Na tle krajów zagranicznych, gdzie szacuje się, że w państwach Unii Europejskiej udział rodzinnych przedsiębiorstw wynosi ok. 75%, natomiast w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie firmy rodzinne stanowią od 80 do 90% ogólnej liczby zakładów, niski odsetek międzypokoleniowych przedsiębiorstw w Polsce zastanawia podwójnie.
Jak w odniesieniu do tych danych przedstawia się niemal 200 lat jubilerskiej tradycji, która od 4 pokoleń pielęgnowana jest w mojej rodzinie? W tym wypadku na pierwszy plan wybija się pojęcie sukcesji, która łączy się z przekazywaniem władzy.
Międzygeneracyjny transfer zarządu to jednak nie tylko odpowiedni plan biznesowy – w parze z organizacją przedsiębiorstwa idą domowe tradycje, aspiracje i nadzieje na przyszłość, które ugruntowują charakter firmy. Autentyczność oraz bliskość to wzorce, które w mojej rodzinie są szczególnie ważne i które towarzyszą nam od początku drogi, tj. od niewielkiego sklepu mojego pradziadka Władysława, do jedenastu butików, którymi zarządzam dziś razem z Wojciechem.
Przebieg sukcesji, jej wpływ na strukturę i faza przejściowa
Marka uznawana jest za symbol, znak graficzny, termin czy wzór, dzięki któremu klienci mogą odróżnić konkurencyjne produkty lub usługi. W przypadku rodzinnych przedsiębiorstw marka nie odpowiada jednak jedynie za ich łatwą rozpoznawalność – staje się nośnikiem wartości, uosobieniem myśli przewodniej firmy, którą kierują się wszyscy zaangażowani w jej działalność. Markę można więc określić jako narzędzie komunikacji, które – przy odpowiedniej dbałości – odpowiada za pożądaną relację z otoczeniem.
Jako że proces kształtowania tożsamości marki jest zabiegiem długotrwałym, a w świadomości odbiorców niejednokrotnie podlega przeobrażeniom, spójny i rzetelny wizerunek firmy często kształtuje się w perspektywie zmian pokoleniowych. Różne wizje rozwoju przedsiębiorstwa, brak wystarczającego zaufania do członków rodziny czy niechęć do podporządkowania – oprócz pozytywnych konotacji, sukcesja nierzadko prowokuje problematyczne rozmowy, lub, co gorsza, staje się tematem tabu, który prędzej czy później i tak będzie musiał dojść do głosu. Nieprzestudiowane kwestie mogą również stać się przyczyną kryzysu, a przecież, jak powszechnie wiadomo, aby firma mogła sprostać wyzwaniom rynku, najpierw musi poradzić sobie z wewnętrzną organizacją. Jak więc nie dopuścić do sytuacji, w której mozolnie budowana tożsamość marki, w przypadku zmian na szczeblu zarządzania, mogłaby być zagrożona?
Odpowiedzią na dylematy związane ze skutecznym przekazywaniem wiedzy, władzy i własności w myśl rodzinnych zasad, wydaje się efektywna komunikacja w postaci międzypokoleniowego dialogu. To, co w wielkich korporacjach często jest ogromnym wyzwaniem, w rodzinnej firmie występuje w naturalnej formie – przywiązanie, sprawiedliwość i wspólna odpowiedzialność pozwalają na zbudowanie
zdroworozsądkowej konwersacji, opartej na konstruktywnej krytyce. Dojrzałe podejście do tematu, empatia oraz akceptacja odmiennego zdania to szansa na poznanie innowacyjnych rozwiązań, które powstają na kanwie przemyślanej współpracy. Międzypokoleniowy dialog sprzyja zatem inspiracjom otwierającym przedsiębiorstwo na nowe możliwości.
Stworzenie możliwości rozwoju swoim dzieciom Rozwijanie własnej pasji w świetle rodzinnego przedsiębiorstwa nie zawsze wydaje się oczywistością. To, czego jednak nauczyłam się podczas stawiania pierwszych kroków w zarządzaniu marką, to czerpanie z doświadczenia najbliższych, których wsparcie jest nieodłącznym czynnikiem w funkcjonowaniu rodzinnej firmy.Dzięki wielopokoleniowej działalność marki Kruk, której początki datuje się już na końcówkę XIX wieku, zrozumiałam, że bez jasnych komunikatów i prostego języka, przedsiębiorstwo nie jest w stanie osiągnąć optymalnych rezultatów. Połączenie tradycyjnych wartości z nowatorskimi propozycjami, w moim przypadku zaowocowało marką, która nie boi się wyzwań współczesności, a wręcz stawia na najmodniejsze trendy, dopasowane do gustów współczesnych kobiet. Stworzenie własnej marki pozwoliło mi zbudować firmę, w której historia przeplata się z teraźniejszością, w której zaangażowanie wszystkich pracowników sprawia, że poczucie przynależności do przedsiębiorstwa odczuwają także jego klienci.
Prowadzenie rodzinnej firmy z inwentarzem wypracowanych przez lata ideałów jestwięc – oprócz oczywistego wyzwania – prostym sposobem na potwierdzenie tego, że raz wdrożone w przedsiębiorstwie wartości nie tracą na aktualności nawet wtedy, gdyż miany obejmują szczebel kierowniczy.